Analne fisure su male pukotine ili posekotine u osetljivom tkivu anusa koje izazivaju bol i krvarenje tokom pražnjenja creva. Najčešće nastaju usled naprezanja prilikom tvrde stolice ili hronične dijareje.
Najčešći simptomi analnih fisura
Dominantan simptom je intenzivan, oštar bol koji se javlja tokom defekacije i može trajati od nekoliko minuta do nekoliko sati nakon pražnjenja creva.
Ovaj bol se često opisuje kao osećaj “cepanja” ili “žarenja” u analnom području, stoga ga neke osobe porede sa osećajem prolaska komada slomljenog stakla kroz anus. Intenzitet bola može varirati od blagog do izuzetno jakog.
Krvarenje je drugi uobičajeni simptom analne fisure. Najčešće se manifestuje kroz svetlocrvene mrlje na toalet papiru, površini stolice ili u toaletnoj šolji.
Važno je napomenuti da je ovo krvarenje obično minimalno i ne bi trebalo da izazove značajan gubitak krvi, međutim, prisustvo krvi u stolici uvek treba shvatiti ozbiljno i konsultovati se sa lekarom, posebno ako se javlja redovno ili u većim količinama.
Pored bola i krvarenja, mnogi pacijenti prijavljuju i druge prateće simptome, poput svraba i iritacija u analnom području, pogotovu noću ili nakon dugog sedenja.
Uzroci analnih fisura
Uzroci analnih fisura su raznovrsni, ali u većini slučajeva povezani su sa mehaničkim oštećenjem analne sluznice.
Tvrda i suva stolica je najčešći uzrok, posebno kod osoba koje pate od hroničnog zatvora. Prilikom prolaska tvrde stolice kroz analni kanal, može doći do prekomerno rastezanja i pucanja nežnog tkiva anusa, stvarajući malu pukotinu ili posekotinu.
Suprotno tome, hronična dijareja takođe može da dovede do nastanka analnih fisura. U ovom slučaju, česta iritacija i hemijsko nadraživanje analne sluznice kiselim sadržajem stolice može da oslabi tkivo i učini ga podložnim pucanju.
Ovo je posebno izraženo kod pacijenata sa upalnim bolestima creva, poput Kronove bolesti ili ulceroznog kolitisa, gde je tkivo već upaljeno i osetljivo.
Nedovoljna higijena analnog područja doprinosi nastanku fisura na nekoliko načina: Prvo, može dovesti do nakupljanja bakterija i gljivica, što izaziva infekciju i dodatno oslabljuje tkivo.
Drugo, prekomerno brisanje ili upotreba grubog toalet papira izaziva mikrooštećenja koja se vremenom mogu razviti u fisure.
Trudnoća i porođaj predstavljaju poseban rizik za razvoj analnih fisura. Tokom trudnoće, hormonske promene mogu uticati na konzistenciju stolice, a pritisak bebe na rektum može otežati pražnjenje creva. Tokom vaginalnog porođaja, pritisak i rastezanje mogu dovesti do oštećenja analnog područja i stvaranja fisura.
Analni seks, posebno ako se izvodi bez odgovarajuće pripreme i lubrikacije, može izazvati mikrotraume analne sluznice koje se mogu razviti u fisure. Važno je naglasiti potrebu za oprezom i pravilnom higijenom pri ovoj vrsti seksualne aktivnosti.
Stres i anksioznost mogu da dovedu do povećane napetosti mišića analnog sfinktera, što otežava protok krvi u tom području i usporava proces zarastanja.
Konzumiranje previše ljute, kisele ili začinjene hrane može direktno iritirati analno područje prilikom prolaska stolice. S druge strane, nedostatak vlakana u ishrani može da dovede do tvrde stolice i zatvora, što povećava rizik od nastanka fisura.
Kako sprečiti nastanak analnih fisura
Prevencija
Prevencija analnih fisura počinje pravilnom ishranom bogatom vlaknima i dovoljnim unosom tečnosti, što zajedno doprinosi održavanju meke konzistencije stolice i olakšava pražnjenje creva.
Uz ovo, redovna fizička aktivnost igra važnu ulogu u stimulisanju zdrave funkcije creva, a pravilna higijena analnog područja i izbegavanje prekomernog naprezanja tokom defekacije dodatno štite osetljivo tkivo od oštećenja.
Međutim, sama ishrana i fizička aktivnost nisu dovoljne – održavanje vlažnosti i elastičnosti analne sluzokože je od suštinskog značaja u prevenciji fisura.
Prirodni preparati kao što je SMMMIR melem su izuzetno korisni upravo iz tog razloga.
SMMMIR sadrži prirodne sastojke poput ulja kantariona, koje aktivno podstiče obnovu ćelija kože i ubrzava zarastanje, ulja kamilice koje umiruje iritacije i deluje protivupalno, kao i ulja mirte, koje ubrzava proces zarastanja zahvaljujući svojim snažnim antibakterijskim i antivirusnim svojstvima.
Moguće komplikacije ako se fisura ne leči
Iako su analne fisure često bezazlene, u nekim slučajevima mogu dovesti do ozbiljnijih komplikacija koje zahtevaju hitnu medicinsku intervenciju.
Hronične analne fisure predstavljaju najčešću komplikaciju – ako akutna fisura ne zaraste u roku od 8 do 12 nedelja, smatra se hroničnom. Hronične fisure su problematične jer teže zarastaju zbog formiranja ožiljnog tkiva i stalnog stresa na analnom području.
Infekcija je druga ozbiljna komplikacija. Analno područje je bogato bakterijama, i otvorena rana poput fisure može postati plodno tlo za razmnožavanje patogenih mikroorganizama.
Znaci infekcije su pojačan bol, otok, crvenilo i pojava gnoja. U retkim slučajevima, infekcija se može proširiti na okolno tkivo, što dovodi do opasnog stanja poznatog kao perianalni apsces.
Stvaranje analnih čireva je komplikacija koja se javlja kod dugotrajnih, nelečenih fisura. Ovi čirevi su dublje lezije koje teže zarastaju i izazivaju intenzivniji bol i krvarenje. U ekstremnim slučajevima, analni čirevi dovode do formiranja fistula – abnormalnih kanala između anusa i površine kože oko anusa.
Spazam analnog sfinktera je česta prateća pojava analnih fisura, ali u nekim slučajevima može postati hroničan problem.
Anemija usled hroničnog krvarenja je moguća komplikacija kod dugotrajnih, nelečenih analnih fisura. Iako je krvarenje obično minimalno, kontinuirani gubitak krvi tokom dužeg perioda može dovesti do nedostatka gvožđa i anemije, posebno kod osoba koje već imaju predispoziciju za ovo stanje.
U retkim slučajevima, posebno kod starijih osoba ili osoba sa oslabljenim imunitetom, komplikacije analnih fisura mogu dovesti do sistemske infekcije ili sepse. Ovo je hitno medicinsko stanje koje zahteva neodložnu hospitalizaciju i intenzivno lečenje.
